Katowice-Panewniki

Dom Zakonny Franciszkanów i parafia św. Ludwika IX oraz Wniebowzięcia NMP
ul. Panewnicka 76
40-760 Katowice
tel.: +48 32 252 68 70
e-mail: klasztor@panewniki.pl

Historia

Z potrzeb duszpasterskich i inicjatywy okolicznego duchowieństwa sprowadzono do Panewnik 22.12.1902 r. franciszkanów z Kustodii św. Jadwigi. Ojcowie Kamil Bolczyk OFM i Wilhelm Rogosz OFM zamieszkali w Starych Panewnikach.

Kiedy pod koniec 1904 r. przybył o. Andrzej Bolczyk OFM, rozpoczęła się budowa groty lourdzkiej dla upamiętnienia 50. rocznicy dogmatu o Niepokalanym Poczęciu NMP. Poświęcenie groty nastąpiło 27.08.1905 r. W tym samym roku, przez wykonanie pierwszego wykopu na uroczystość św. Franciszka, rozpoczęto budowę kościoła i klasztoru według projektu br. Mansweta Fromma OFM. Przy pracach zatrudnionych było wielu innych braci zakonnych, którzy wykonywali zadania wymagające specjalistycznych umiejętności. Przy znacznym zaawansowaniu prac nastąpiła konsekracja kościoła 19.07.1908 r, której dokonał książę biskup wrocławski kard. Georg Kopp.

W następnych latach świątynię kończono i przyozdabiano. Ołtarz główny stanął w prezbiterium w 1909 r. Od lipca 1912 r. na placu kościelnym stoi statua św. Jadwigi Śląskiej. 21.09.1913 r. do kościoła uroczyście wprowadzono relikwie świętych męczenników i biskupów Ptolemeusza i Romana oraz jednego z 38 współmęczenników. Od 1913 r. w okresie Bożego Narodzenia w kościele stawia się dużych rozmiarów żłóbek. Dzwony zawieszone na wieżach w 1913 r. (pięć) zostały w czasie I wojny światowej zużyte na cele wojenne. Nowe (cztery) zawieszono w 1920 r., największy zaś (piąty), poświęcony św. Antoniemu z Padwy, w 1931 r. Poświęcenie organów nastąpiło w 1925 r. przez ks. Augusta Hlonda, wtedy jeszcze administratora apostolskiego w Katowicach.

Kościół i klasztor położone były na terenie parafii mikołowskiej, ale już od 1914 r. franciszkanie objęli całe duszpasterstwo Panewnik, Ligoty i Piotrowic. Od 1.09.1933 r. ustanowiona została kuracja, a parafia powstała 12.02.1934 r. (pierwszy proboszcz – o. Karol Bik OFM). Inne formy działalności duszpasterskiej to obsługa ruchu pielgrzymkowego, zwłaszcza na odpust Porcjunkuli i św. Ludwika Króla, pomoc okolicznym parafiom, głoszenie misji, rekolekcji, kazań odpustowych.

Po przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski i powstaniu Komisariatu Zależnego św. Jadwigi (wtedy już Prowincji) w 1921 r., klasztor stał się siedzibą komisarza z ramienia tej Prowincji, a od 1923 r. komisarza prowincji (włączenie Komisariatu Zależnego do kościelnie istniejącej prowincji w byłym zaborze pruskim), mianowanego przez generała zakonu, a później prowincjała (od 1929 r.). W latach 1922–1928 w klasztorze znajdowało się Kolegium Serafickie (niższe seminarium duchowne, tzn. szkoła średnia), w latach 1928–1931 klasztor był miejscem przebywania uczniów dojeżdżających do szkół średnich, od 1932 r. do wybuchu wojny mieścił się w nim nowicjat dla braci nieprzygotowujących się do kapłaństwa.

W klasztorze znajdowały się też drukarnia i wydawnictwo. Od 1936 r. rozpoczęto budowę kalwarii, której większość kaplic w stanie surowym była gotowa przed wybuchem wojny. Dokończenie budowy i wyposażenie wnętrz kaplic kalwaryjskich to okres powojenny. Po wojnie na kalwarii wybudowano także kaplice różańcowe.

W czasie II wojny światowej klasztor został zamieniony na obóz przejściowy dla niemieckich przesiedleńców ze Wschodu.

Po wojnie do 1949 roku w klasztorze istniał nowicjat połączony (odtąd już bez podziału na zmierzających do kapłaństwa lub nie). Od stycznia 1950 r. przeniesiono do klasztoru studium teologiczne, od 1970 r. także studium filozoficzne, dzięki czemu istnieje do dziś Wyższe Seminarium Duchowne. Od 2000 r. placówka jest także domem formacji początkowej. Od lat 70. kościół i klasztor ulegały licznym remontom i przebudowom. Wokół klasztoru powstały nowe obiekty.

Od 12.11.1974 r. kościół stał się bazyliką mniejszą pw. Wniebowzięcia NMP i św. Ludwika Króla.