Historia

Historia

Bogata i skomplikowana historia naszej zakonnej Prowincji wypełniona jest nie tylko bogactwem wydarzeń, lecz również życiorysami braci zakonnych i kapłanów tworzących jej struktury na przestrzeni dziesiątek lat historii.
Trudno jest zliczyć, ile to razy burze dziejowe zagrażały Jej istnieniu. Tym większa więc nasza wdzięczność Bogu za wszystkie lata jej trwania.

12 maja 1855

Na mocy dekretu ministra generalnego o. Wenantego z Celano In regimine universi Ordinis, za zgodą Stolicy Apostolskiej, powołano do istnienia nową prowincję nadając jej oficjalną nazwę: Prowincja Niepokalanego Poczęcia NMP w Prusach Zachodnich i Wielkim Księstwie Poznańskim.

12 maja 1855

1855

Początki nowej prowincji obejmowały cztery klasztory: w Miejskiej Górce na tzw. Goruszkach, w Wejherowie, Łąkach Bratiańskich i Poznaniu (Boże Ciało), gdzie mieszkało w sumie 33 braci (w tym 18 kapłanów).

1855

1857-1870

W dalszych latach przejęto jeszcze cztery klasztory: Bysławek (1857), Osieczna (1861), Wronki (1868) i Zamarte (1870). Szybko rozwijająca się prowincja posiadała swój nowicjat w Wejherowie, natomiast studium seminaryjne w Miejskiej Górce (filozofia) i w Łąkach Bratiańskich (teologia).

1857-1870

31 maja 1875

Pomyślny rozwój prowincji został przerwany pruską ustawą o zniesieniu zakonów i wprowadzeniem tzw. Kulturkampfu. Prowincja została zlikwidowana przez władze świeckie. Jednak władze kościelne i zakonne nie przyjęły tego do wiadomości i nakazano przełożonym wyższym trwać na swoich stanowiskach.

31 maja 1875

1875

Czas upadku prowincji wskutek działań rządu pruskiego. Spora część zakonników poszukała schronienia w innych prowincjach lub wyjechała na misje do Kustodii Ziemi Świętej, Rzymu, Konstantynopola i Ameryki. Na miejscu pozostało kilkunastu starszych i schorowanych braci.

1875

1890

Prowincja przechodzi pod zarząd komisaryczny. Nie ustały starania o jej odrodzenie. Jednak nie znalazły one pozytywnej atmosfery do zrealizowania.

1890

Początek grudnia 1902

Przybycie pierwszych braci do Starych Panewnik. Zajęli oni tymczasowe lokum: jednopiętrowy dom, który z pomocą mieszkańców zaadaptowali na klasztor. Urządzili też kaplicę mogącą pomieścić 300 osób. Uroczyste wprowadzenie zakonników do klasztoru nastąpiło 22 grudnia 1902 roku.

Początek grudnia 1902

1905–1908

Budowa klasztoru i kościoła w Panewnikach.

1905–1908

1918 - zakończenie I wojny światowej

W dawnych klasztorach prowincji, które znalazły się w odrodzonym państwie polskim żyło jeszcze 6 braci (3 ojców i 3 braci zakonnych). W wyniku plebiscytu na terenie Polski znalazł się klasztor w Panewnikach, należący do wrocławskiej prowincji św. Jadwigi. Władze tejże prowincji powiększając w międzyczasie swój stan posiadania na terenie Polski o klasztory w Wieluniu, Rybniku i Choczu, utworzyły z nich odrębny Komisariat. Komisariat ten niebawem podjął starania o włączenie w swoje struktury braci i klasztorów prawie wymarłej prowincji Niepokalanego poczęcia NMP. Władze generalne zdecydowały jednak, że odwrotnie komisariat panewnicki zostanie włączony do dawnej prowincji, gdyż ta prawnie nadal istniała.

1918 - zakończenie I wojny światowej

17 marca 1923

W wyniku prowadzonych rozmów, mających na celu uporządkowanie podziału terytorialnego prowincji z ich domami w nowej rzeczywistości politycznej, generał zakonu o. Bernardyn Klumper OFM, dekretem Antiqua Ordinis Provincia, dokonał włączenia Komisariatu Zależnego św. Jadwigi do formalnie istniejącej prowincji w Wielkopolsce, i mianował zarząd prowincji z komisarzem na czele. Prowincja złożona z domów wielkopolskich i śląskich nosiła nazwę: Prowincja Niepokalanego Poczęcia NMP w Wielkopolsce (in Polonia Maiore). Spośród 64 członków nowej prowincji 58 z nich stanowili zakonnicy z prowincji św. Jadwigi. Siedzibą prowincjałatu stały się odtąd Panewniki.

17 marca 1923

Okres międzywojenny

Prowincja objęła nowe placówki: Wronki (1924), Kobylin (1929), Pakość-Kalwaria (1931), Turze (1933-1937), Jarocin (1934), Chorzów-Klimzowiec (1935). Przy klasztorach w Panewnikach, Rybniku i Chorzowie-Klimzowcu erygowano parafie, co otwarło prowincję na nowy etap działalności duszpasterskiej.

Okres międzywojenny

13 października 1932

Generał Zakonu wydał dekret zmieniający nazwę prowincji z Niepokalanego Poczęcia NMP w Wielkopolsce na Wniebowzięcia NMP w Polsce. Było to spowodowane chęcią uniknięcia niejednoznacznego określania prowincji na jednym terenie, gdyż istniała już Prowincja Niepokalanego Poczęcia NMP w Małopolsce, z siedzibą prowincjałatu we Lwowie.

13 października 1932

1939

W momencie wybuchu II wojny światowej liczba członków prowincji wynosiła 206 zakonników, w tym 56 kapłanów. Działania wojenne drastycznie przerwały proces odradzania się prowincji. Tereny, na których prowincja miała klasztory zostały włączone do III Rzeszy. Likwidacji uległy wszystkie klasztory na terenie Wielkopolski. Większe możliwości działań duszpasterskich miały jedynie parafie przyklasztorne na Śląsku, choć i tam większość zakonników została wysiedlona z klasztorów lub znalazła schronienie w innych prowincjach. Spora część zakonników została wcielona do armii niemieckiej, aresztowana lub wywieziona do obozów koncentracyjnych, z których nie wszyscy powrócili.

1939

1945 - zakończenie II wojny światowej

Czas powojenny to nowa, trudna rzeczywistość komunistyczna z przejawami represji. Oprócz przejmowania nowych klasztorów i obejmowania nowych placówek duszpasterskich, zmienił także charakter prowincji, która bardziej nastawiła się na działalność duszpasterską w powierzanych sobie parafiach przyklasztornych. Obejmowano kolejne placówki: Opole (1945), Wejherowo, Wschowa i Hel (1946), Poznań (1947/48), Bytom (1954), Zabrze (1957), Stare Panewniki (1958), Pakość-Miasto (1971), Wieżyca (1977), Woźniki (1978), Rybnik-Zamysłów i Częstochowa (1983), Toruń-Podgórz (1987), Koszarawa Bystra (1989), Górki Wielkie (1990). Na rzecz diecezji utracono jedynie klasztor w Choczu w 1957 roku, zwrócony Prowincji wraz z objęciem prowadzenia parafii w 2005 roku.

1945 - zakończenie II wojny światowej

Lata 70. XX wieku

Podjęto posługę misyjna w Afryce i Boliwii oraz pracę duszpasterską w Niemczech i Austrii.

Lata 70. XX wieku

1979

Prowincja liczyła 272 zakonników, a w 10 lat później 391. Prowincja Wniebowzięcia NMP w Polsce swoim zasięgiem rozciągała się od Beskidu Śląskiego aż do Helu.

1979

19 marca 1991

Powstanie nowej prowincji w Polsce – pod wezwaniem św. Franciszka z Asyżu z siedzibą w Poznaniu, na mocy dekretu ministra generalnego o. Johna Voughna OFM. Do nowo utworzonej prowincji weszło 12 klasztorów z prowincji śląskiej, kilka z prowincji krakowskich „reformatów” Matki Bożej Anielskiej oraz z „bernardyńskiej” prowincji Niepokalanego Poczęcia NMP. Prowincja Wniebowzięcia NMP utraciła najwięcej klasztorów (od Poznania aż do Helu). Z wielkopolskich klasztorów przy prowincji pozostały jedynie klasztory w Kobylinie i Miejskiej Górce.

19 marca 1991

Lata 90. XX wieku

Prowincja objęła i utworzyła nowe placówki: Tychy i Podłęże Królewskie (1995), Cieszyn (1996) i wspomniany już wcześniej Chocz (2005). W 2001 roku powstała w Prowincji pustelnia franciszkańska (romitorium), najpierw w ramach klasztoru w Wieluniu, a od 2003 roku w Jaworzynce.

Lata 90. XX wieku

1992

Po upadku państw bloku byłego Związku Radzieckiego pojawiły się również możliwości działalności duszpasterskiej na tych terenach. Otwarto nowe domy na Ukrainie (Sądowa Wisznia – 1993; Tarnopol – 1994), w Estonii (Athme – 1993; Narwa – 1995), na Białorusi (Słuck – 1992) oraz w Rosji (Smoleńsk – 1992). Otwarto również nowe domy w Czechach (Bogumin – 1992; Jabłonków – 1994), we Włoszech (Pereto – 2000; Viareggio – 2007).

1992

2004

Z inicjatywy braci powstała wspólnota modlitwy na wzór pierwszych eremów franciszkańskich, która najpierw miała swoją siedzibę w klasztorze w Wieluniu, a następnie przeniosła się do zakupionego domu mieszkalnego w Jaworzynce na terenie diecezji bielsko-żywieckiej.

2004

25 marca 2006

Dekretem ministra generalnego o. José Rodrígueza Carballo OFM powołana została do życia fundacja Stygmatów św. Franciszka na Białorusi. Jest ona odrębną jednostką prawną, zależna od naszej prowincji, a jej celem jest konsolidacja obecności prowincji na Białorusi i w Rosji. Tworzą ją klasztory w Słucku, Soligorsku, Osipowiczach i Smoleńsku.

25 marca 2006

25 marca 2006

Dekretem ministra generalnego o. José Rodrígueza Carballo OFM powołana została do życia fundacja bizantyjska Wszystkich Świętych Zakonu Serafickiego na Ukrainie. Jest ona odrębną jednostką prawną, zależna od naszej prowincji, a jej celem jest konsolidacja obecności zakonu w obrządku bizantyjskim. Tworzą ją klasztory tegoż obrządku na terenie Ukrainy. W jej skład wchodzą bracia obrządku bizantyjskiego oraz bracia obrządku łacińskiego z przywilejem birytualizmu, pochodzący z różnych prowincji zakonu. Tworzą ją klasztory w Tarnopolu, Niżnyj Bystryj, Użhorodzie, Złoczowie, Hayi Shevchenkivski i Khustcie.

25 marca 2006

21 czerwca 2008

W klasztorze w Katowicach-Panewnikach miała miejsce, pierwsza w historii Prowincji, kapituła namiotów. Jako myśl przewodnią wybrano zawołanie „Uczyńmy naszą modlitwę piękną”. Jednym z owoców kapituły było wydanie w 2012 nowego modlitewnika prowincjalnego.

21 czerwca 2008

2019-2023

Budowa w nowej lokalizacji kościoła i klasztoru w Katowicach-Starych Panewnikach.

2019-2023

1 stycznia 2024

Prowincja liczyła 274 zakonników, niemal tylu samo co 45 lat wcześniej, czyli w 1979 roku (272).

1 stycznia 2024